Εφόσον ο
απόλυτος στόχος στη ζωή για τους
περισσότερους ανθρώπους είναι η
ευτυχία, λογικά οι κυβερνήσεις θα έπρεπε
να βρίσκουν τρόπους αύξησης της
ικανοποίησης του πολίτη.
Αλλά
η επιστήμη της ευεξίας έχει αποδειχθεί,
τα τελευταία 15 χρόνια, πως είναι ένα
έντονων αμφισβητήσεων πεδίο της
ψυχολογίας και όσοι το εξασκούν, παλεύουν
να ρίξουν φως στη φύση της νιρβάνας,
πόσο μάλλον να της βάλουν και βαθμολογία.
Στο
μεταξύ, η ευτυχία έχει γίνει το κεντρικό
ζήτημα στη δημόσια υγεία.
Μία
έρευνα του 2014 σε 3.000 ηλικιωμένους
ανθρώπους, με επικεφαλής τον καθηγητή
Andrew Steptoe του Πανεπιστημιακού Κολεγίου
του Λονδίνου, βρήκε πως οι συμμετέχοντες
που είπαν πως απολάμβαναν τη ζωή είχαν
χαμηλότερο ρυθμό σωματικής εξασθένησης
σε σχέση με τους σκαιούς συνομηλίκους
τους, ακόμη και όταν συνυπολογίστηκαν
και άλλοι παράγοντες, όπως το εισόδημα,
το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.
Οι
επιστήμονες ψάχνουν τον ακριβή μηχανισμό
μέσω του οποίου μία θετική νοητική
κατάσταση έχει ευεργετική επίδραση στη
βιολογία μας.
Η
Barbara Fredrickson, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο
Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας,
εξέδωσε μία εντυπωσιακή έκθεση το 2013,
με την οποία υπονόησε πως το
γονιδιωματικό προφίλ των βαθιά
ικανοποιημένων ανθρώπων διαφέρει
σημαντικά από εκείνο των υπολοίπων,
πιθανότατα επηρεάζοντας τη λειτουργία
του ανοσοποιητικού.
Το
εύρημα προκάλεσε τη δημοσιότητα και
μετά την αμφισβήτηση.
Επόμενη
ανάλυση με τη χρήση των δεδομένων της
καθηγήτριας Fredrickson απέτυχε να δώσει τα
ίδια συμπεράσματα.
Τίποτε
από αυτά δεν θα έπρεπε να μας εμποδίσει
από το να προσπαθούμε να διακρίνουμε
τα στοιχεία μίας ευτυχισμένης ζωής.
Αυτός
είναι ο στόχος του Greater Good Science Center στο
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το Μπέρκλεϊ,
το οποίο συνδυάζει την έρευνα επάνω
στην ευτυχία με πρακτικές συμβουλές.
Καθορίζει
την ευτυχία ως «εμπειρία χαράς,
ικανοποίησης ή θετικής ευεξίας,
συνδυασμένη με μία αίσθηση ότι η ζωή
κάποιου είναι καλή, έχει ουσία και αξίζει
τον κόπο».
Η
ικανοποίηση δεν πηγάζει από τον υλικό
πλούτο, όπως εξακολουθούν να μας θυμίζουν
οι πλούσιοι, αλλά από τις σχέσεις και
την προσωπική ανάπτυξη.
Η
συμπόνια κα η αλτρουισμός φαίνονται να
είναι στο επίκεντρο.
Και
αυτό είναι, ίσως, ο πιο χρήσιμος δείκτης
που έχει δώσει η επιστήμη:
Η
αληθινή ευτυχία είναι σπάνια η διαδοχή
άμεσων, ατομικών απολαύσεων, όπως το
σεξ, τα ναρκωτικά και η σοκολάτα.
Πράγματι,
πολλές εμπειρίες που θεωρούνται πολύτιμες
-το να μεγαλώνεις παιδιά, να γίνεσαι
δεξιοτέχνης σε ένα μουσικό όργανο, να
δωρίζεις ένα νεφρό- απαιτούν πόνο και
θυσία.
Η
ευτυχία φαίνεται να είναι συνδεδεμένη
με μία ζωή με σκοπό και νόημα.
Η
έρευνα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας
τώρα ρωτά τους κατοίκους αν οι ζωές τους
δείχνουν να αξίζουν τον κόπο.
Αυτό
στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο
διαφορετικό από την αντίληψη του
Αριστοτέλη για την «ευδαιμονία», μία
κατάσταση ευτυχίας που έχει
επαναπροσδιοριστεί σήμερα ως «ευημερία
του ανθρώπου» και αντιπροσωπεύει
ένα είδος ικανοποίησης που έχει τις
ρίζες της στον αγώνα για την επίτευξη
της αρετής.
Οι
ψυχολόγοι έχουν αρχίσει να διαχωρίζουν
την ευδαιμονική ευεξία από το πιο ρηχό
της ξαδερφάκι, την ηδονική ευεξία.
της Anjana Ahuja στο FT.com
